Bu gün, oktyabrın 18-i, Cəbrayıl rayonunda, Azərbaycan-İran sərhədində yerləşən Araz çayının üzərindəki Xudafərin körpüsünün erməni işğalçılarından azad edilməsindən beş il ötür. Bu tarixin qeyd edilməsi, həm regionun tarixi əhəmiyyətini, həm də Azərbaycanın suverenliyini bərpa etmə effortslarını xatırladır.
Xudafərin körpüsü, 2020-ci ilin oktyabrın 18-də, Cəbrayılın Hacılı və Hacı İsaqlı kəndləri ilə yanaşı, işğalçılardan azad edilmişdir. Bu körpü, Azərbaycan memarlıq məktəbi üslubunda inşa edilmiş, 11 tağlı bir körpüdür. İran-Azerbaijan sərhədində, Araz çayı üzərində yerləşən bu körpü, XI-XII əsrlərə aid tarixi abidə olaraq tanınır. Əsrlər boyu müxtəlif dövrlərdə istifadə edilən bu körpü, təkcə funksional deyil, həm də mədəni dəyərə malikdir.
Xudafərin körpüsünün strukturu da diqqət çəkir. Körpü daşdan tikilmiş və yaxşı yonulmuş iri daş plitələrlə üzlənmişdir. Araşdırmalar, körpünün XIII yüzildən Elxanilərin (Hülakülərin) hakimiyyəti illərində antik dövr körpüsünün qalıqları üzərində yenidən tikildiyi fikrindədir. Körpünün uzunluğu 130 metrə yaxındır, eni isə altı metr, çay səviyyəsindən hündürlüyü isə 12 metrdir. Hazırda üç orta tağı sağlam qalmışdır, lakin sahil taqları XX əsrin 30-cu illərində SSRİ-nin qərarı ilə dağıdılmışdır.
Bundan əlavə, 15 tağlı Xudafərin körpüsü, XIII əsrə aid edilir. Həmdullah Qəzvininin yazdığına görə, bu körpü hicri təqvimi ilə on beşinci ildə (miladi təqvimlə 639-cu il) Məmməd peyğəmbərin yaxın silahdaşı Bəkr ibn Abdullah tərəfindən tikdirilmişdir. Körpünün tağlarının dayaq strukturları isə təbii özlü - qayalar üzərində ucaldılmışdır. Fərqli ölçülü və sərbəst düzümlü asırmlarının olması, onun inşasının üst səviyyədə həyata keçirildiyini göstərir.
Xudafərin körpüsü, Azərbaycanın tarixi və mədəni irsinin bir parçası olaraq, bu gün də diqqət mərkəzindədir. Onun bərpası, yalnız bir tarixi abidənin xilas edilməsi deyil, eyni zamanda bölgənin etnik və siyasi vəziyyətinin dəyişməsi ilə bağlıdır. İki ölkə arasında olan sərhədin müzakirə olunduğu bu dövrdə, körpü regiondakı barışın və əməkdaşlığın rəmzi olmağa davam edə bilər.
Yekun olaraq, Xudafərin körpüsünün işğaldan azad olunması, Azərbaycanın suverenliyi üçün əhəmiyyətli bir addımdır. Bu hadisə, yalnız tarixi bir anı xatırlatmır, həm də gələcək nəsillərə bölgedeki tarixi irsin qorunmasının önəmini çatdırır.
Mənbə: Xudafərin körpüsünün işğaldan azad olunmasından beş il ötür
